CH'UQI SATAÑA

 Ch'uqix sata qallta (septiembre) phaxsinw qallti, ukatx lapaka phaxsinw tukyxaraki, nayra, taypi, qhipa sataw utji, janiw aliq ukjamak satañakiti, yatiñaw kunaws satañasa.

K'ISPIÑA

K'ispiñax castillan arunx galletas de quinua ukham uñt'atawa. Nayra awich achilanakax walwa maq't'asipxirïna, chika urutakis quqx k'ispiñamp kisump ukham chint'asiwapxirïna.

Qawqhanis k'ispiñ lurañ yatipxta?

 Kunjamas luaraña?

 Nayaraqatax juphaw jariña, janiw mä akch'it ch'allas utjañapakiti, ukatx wañt'ayarakiñaw jall ukatx tiwiñarakiwa ukharusti qhunxarakiñawa,qhunañ tukutatx ukax aqallapu sataxarakiwa ukatx mä q'uma lamanaruw aqallapux warxataña ukatsti mä jisk'a llatakurux (fuente)q'athawiw wallaqit umamp mä juk'a jayump kitjaña, kitjasinsti, lamanan aqallapux uchatäk ukaruw warxataña ukat wal masjaña, ukharuw amparmp q'aphiras jisk'itanakak wali pilpitanakakiw luraña.

 Maysatx mä phukhuw k'ispiñ phayañatakik wakichaña, uka phukhu manqharux jupha chäk lawitanakampiw nayraqat uchaña, ukharux jichhumpiw tapxataña niyas mä tapar uñtata ukatw ukarux tantiyt'asisin mä juk'a umamp warantaña ukaw wallqt'ayaña ukatx uka k'ispiñ luratax uchantaxaña jall ukhamtw qhathiyxaña.

CH'UQI YAPU

Markanakana, ayllunakanx ch'uqi yapunx askinjampunw kunayman sami panqaranakax uksaru aksaru aythilis panqart'aski. Kunawsati sumpacha panqarañ tukt'ayk ukhax ch'uqix wali jach'anakapuniw puqurañ yati, jan sumpach panqarañ tukuyk ukhax janirakiw suma achunakax puquratirikiti.

SÄWINAKA

Aymara jila kullakanakax kunayman säwinakwa yatipxi, jisnawa:
Wayn tawaqux jalkir jamach's katuspawa.
Wayn tawaqutakix qullus pampa, pampas qulluwa.
Janiw jamach' tapax apnaqañati, isi thanthaw sarnaqaña.
Ch'uqix janiw thurut muntarañati jachiriwa.

Cuatro puntos cardinales/ pusi sayt'a

Este Oeste Norte Sur

Willka jalsu Willka jalanta Alaya Aynacha